Mond­ros Ateş­kes An­laş­ma­sı, Os­man­lı Dev­le­ti ile Bi­rin­ci Dünya Sa­va­şı‟nın ga­lip­le­ri ara­sın­da 30 Ekim 1918‟de Limni Ada­sı­nın Mond­ros li­ma­nın­da de­mir­li Aga­mem­non zırh­lı­sın­da im­za­lan­mış­tır.

Bu an­laş­ma son­ra­sın­da Ana­do­lu’daki iş­bir­lik­çi yayın or­gan­la­rı ara­sın­da Yunan ko­mu­tan­lı­ğı­nın hi­ma­ye­sin­de Ağus­tos 1920‟de Ba­lı­ke­sir’de ya­yın­la­nan İrşad ve Ada­let, Mond­ros ‟un hemen ar­dın­dan Fran­sız or­du­su ve Er­me­ni alay­la­rı­nın gir­di­ği Adana ‟da çıkan Ferda, işgal al­tın­da­ki İzmir‟de 1919‟da ya­yın­la­nan Köylü, Mü­sa­vat, Şark ve Is­la­hat, Kas­ta­mo­nu ‟da Zafer, Mu­dur­nu’da Kür­si-i Mil­li­yet, Edir­ne ‟de Te­em­min, Bursa‟da Yol­daş ve Kev­kep, De­niz­li‟ de Koz­mos ve Ahenk yer al­mak­ta­dır.

Ana­do­lu’daki ba­ğım­sız­lık ha­re­ke­ti­ni des­tek­le­di­ği için Milli Mü­ca­de­le Ba­sı­nı ola­rak ad­lan­dı­rı­lan ya­yın­lar ara­sın­da Açık­söz (Kas­ta­mo­nu), Sat­vet-i Mil­li­ye (Ela­zığ), İstik­bal (Trab­zon), Ahali (Sam­sun), Küçük Mec­mua (Di­yar­ba­kır), İzmir'e Doğru, Yeni Adana, Al­bay­rak (Er­zu­rum), Doğru Söz (Ba­lı­ke­sir), Ba­ba­lık, Öğüd (Konya), Emel (Amas­ya), Tür­koğ­lu, Dert­li (Bolu), Yeşil Yuva (Art­vin), Ahali (Edir­ne), Işık (Gi­re­sun), Ana­do­lu (An­tal­ya), Amâl-ı Mil­li­ye (Maraş) gibi ga­ze­te­ler yer al­mak­tay­dı. Milli Mü­ca­de­le­yi des­tek­le­yen Ana­do­lu’daki ga­ze­te­ler ve der­gi­ler hak­kın­da geniş bil­gi­le­ri, Ömer Sami Coşar, Milli Mü­ca­de­le Basın isim­li ki­ta­bın­da ve­ri­yor.

Millî Mü­ca­de­le yan­lı­sı İstan­bul ga­ze­te­le­ri ara­sın­da Mus­ta­fa Kemal’in fo­toğ­raf­la­rı­nı bas­mak­tan çe­kin­me­yen Yeni Tas­vir-i Efkâr, An­ka­ra’ya mu­ha­bir gön­de­ren Akşam, İleri, İstik­lal, Vakit, Gü­ler­yüz gibi des­te­ği­ni açık­ça gös­te­ren­le­rin yanı sıra Tev­hid-i Efkâr, Tanin ve İkdam gibi ya­kın­lık duyan ga­ze­te­ler ve der­gi­ler bu­lun­mak­ta­dır
Ana­do­lu’daki milli mü­ca­de­le­yi des­tek­le­yen ba­sı­nın İstan­bul hü­kü­me­ti ve mü­ta­re­ke ba­sı­nı ile iliş­ki­le­ri Kur­tu­luş Sa­va­şı sü­re­sin­ce kar­şı­lık­lı zıt ol­muş­tur. Dünya ajans­la­rın var­lı­ğı ve bağ­lan­tı­lar ne­de­niy­le ba­sı­nın mer­ke­zi İstan­bul, Ana­do­lu’daki basın ve ka­mu­oyu üze­rin­de et­ki­li ol­ma­ya devam et­miş­tir. Millî Mü­ca­de­le’yi des­tek­le­yen Ana­do­lu ve İstan­bul ga­ze­te­le­ri ara­sın­da kar­şı­lık­lı haber alış­ve­ri­şi işgal şart­la­rın­da dahi ta­ma­men kop­ma­mış­tır.

İstan­bul’da hü­kü­me­ti, Ana­do­lu’daki mü­ca­de­le ha­ber­le­ri­ni en­gel­le­me­ye ça­lı­şır­ken, An­ka­ra da karşı ham­le­ler yap­mış­tır. Ana­do­lu’dan ge­lecek ha­ber­le­ri il­giy­le bek­le­yen oku­yu­cu­la­rı­nın ta­lep­le­ri­ni kar­şı­la­ma­ya ça­lı­şan İstan­bul ga­ze­te­le­ri ise milli ha­re­ket hak­kın­da­ki ha­ber­le­ri İne­bo­lu ve İzmit üze­rin­den ulaş­tı­rı­lan haber bül­ten­le­rin­den edin­miş­tir.

İstan­bul’un iş­ga­lin­den iti­ba­ren ağır bir baskı ve san­sür al­tın­da say­fa­la­rı boş çıkan İstan­bul ga­ze­te­le­ri­nin Milli Mü­ca­de­le ve Ku­va­yı Mil­li­ye hak­kın­da 1921‟e kadar süren sus­kun­luk dö­nem­le­ri cep­he­den gelen zafer ha­ber­le­riy­le bir­lik­te bo­zul­ma­ya ve daha cesur ya­yın­lar ya­pıl­ma­ya baş­lan­mış­tır.

Ata­türk ile­ti­şi­mi öyle gü­ze­le ve iyi kul­lan­mış­tır ki, Ame­ri­ka­lı mu­ha­bi­rin ga­ze­te­si­ne gön­der­di­ği mesaj şöy­le­dir: “Bu gece gör­dü­ğüm kadar iyi iş­le­yen bir telg­raf şe­be­ke­si­ni öm­rüm­de gör­me­dim. Yarım saat için­de Er­zu­rum, Er­zin­can, Musul, Di­yar­ba­kır, Sam­sun, Trab­zon, An­ka­ra, Ma­lat­ya, Har­put, Konya ve Bursa, hepsi bir­bi­riy­le ha­ber­leş­me ha­lin­de idi­ler. Bütün bu yer­le­re ula­şan telin bir ucun­da Mus­ta­fa Kemal otu­ru­yor, öbür ucun­da da bu şehir ve ka­sa­ba­la­rın as­ke­ri ko­mu­tan­la­rıy­la mülki idare amir­le­ri bu­lu­nu­yor­lar­dı.”

Milli Mü­ca­de­le kar­şı­tı ga­ze­te­le­rin top­la­tıl­ma­sı hak­kın­da Mus­ta­fa Kemal Paşa’nın 23 Mart 1920‟de An­ka­ra’dan ko­lor­du­la­ra çek­ti­ği telg­raf şöy­le­dir: “Bi­lu­mam vi­la­yat ve el­vi­ye-i müs­ta­ki­le­ye, mu­kad­de­ra­tı mil­li­ği­mi­zin kesb-i ka­ti­yet ede­ce­ği bu za­man­da mem­le­ket­te­ki ahenk-i ef­kâ­rın te­şed­dü­den mu­ha­fa­za­sı­nı temin için amal-i mil­li­ye aley­hin­de pro­po­ğan­da yapan Peyam Sabah, Ser­bes­ti, Alem­dar, Bos­for, En­ta­net ga­ze­te­le­riy­le, aynı ma­hi­yet­te olan bi­lu­mum Rumca ve Er­me­ni­ce ga­ze­te­le­rin Ana­do­lu'ya so­kul­ma­ma­sı mü­na­sib gö­rül­müş­tür. Pos­ta­ha­ne­ler­de san­sür va­zi­fe­si­ne memur edi­len­ler ta­ra­fın­dan bu hu­su­sun temin et­ti­ril­me­si­ni arz ey­le­riz. He­yet-i Tem­si­li­ye Na­mı­na Mus­ta­fa Kemal”

Her cep­he­de bütün gü­cüy­le mü­ca­de­le eden Ana­do­lu halkı Ata­türk ile bir­lik­te ken­di­ni za­fe­re ta­şı­mış ve cum­hu­ri­ye­ti kur­muş­tur. Bu sü­re­cin de­tay­la­rı­nı oku­mak me­rak­lı­la­rı için çok gü­zel­dir. Biz bu­ra­da bir hu­su­sa daha de­ği­ne­rek ya­zı­mı­zı bi­ti­re­lim.

Cum­hu­ri­yet ku­rul­duk­tan sonra ge­lecek ne­sil­le­re bu sa­va­şın ve sü­re­cin nasıl an­la­tı­la­ca­ğı ko­nu­su önem­liy­di. Savaş son­ra­sın­da Ata­türk özel­lik­le Fran­sa’dan ge­tirt­ti­ği ka­me­ra­lar ile sa­va­şın bir­çok sah­ne­si­ni mev­cut ordu bir­lik­le­ri ile çek­tir­miş. Bir tür bel­ge­sel ta­dın­da gö­rün­tü­ler elde edi­le­rek. Doğa ve doku bo­zul­ma­dan ge­lecek ne­sil­ler nasıl bir savaş son­ra­sı ül­ke­nin ku­rul­du­ğu­nu da öğ­re­nir­ken bu gör­sel­ler­den ya­rar­la­nıl­ma­sı plan­lan­mış­tır. 100 yıl­lık ta­ri­hi­miz­de bu gör­sel­ler hem as­ke­ri hem eği­tim amaç­lı ola­rak hiz­met et­me­ye devam edi­yor.
Bu gö­rün­tü­ler ol­ma­sı idi biz Ana­do­lu ka­dın­la­rı­nın kağ­nı­lar ile top mer­mi­si ta­şı­dı­ğı­nı, silah fab­ri­ka­la­rın­da üre­tim yap­tık­la­rı­nı, ve daha bir çok fe­da­kar­lık­la­rı­nı bil­me­ye­cek­tik.