Bugun...


ERDEM YÜCEL

facebook-paylas
YILBAŞI'NIN SİMGESİ NOEL BABA
Tarih: 06-01-2024 09:15:00 Güncelleme: 06-01-2024 09:15:00


Yılbaşı kutlamalarının simgesi olan Noel Baba’nın çeşitli resimleri çizilmiş, bazı filmlere, belgesellere, öykülere konu olmuştur.  Kırmızı giysisi, başında ponponlu külahı ve beyaz sakalıyla Noel Baba sırtında hediyelerle dolu torbasıyla tanımlanmıştır. Bazılarında da geyiklerin çektiği arabasında gökyüzünde dolaştırılmıştır. 

 

Gerçekte Noel Baba, Santa Claus ismiyle bilinen, Anadolu’da Myra (Demre) antik şehrinde dünyaya gelmiş olan Aziz Nicholas’tan başkası değildir.  

 

Buğday ticaretiyle geçimini sağlayan varlıklı bir ailenin çocuğu olan Nicholas, mucizelerinin yanı sıra çocukların, gençlerin, tüccarların, düşkünlerin koruyucusu olarak tanınmıştır. Myra başpiskoposluğuna seçilmesinin ilginç bir öyküsü vardır. Myra Başpiskoposluğu boşaldığında yerine kimin seçileceğine bir türlü karar verilememişti. Sonunda seçim günü;  kiliseye ilk gelen kişinin seçilmesi kararlaştırılmış: rastlantıya bakın ki; kiliseye ilk gelen Aziz Nicholas olmuş ve başpiskoposluğa getirilmiştir. 

 

Aziz Nicholas’ın yaşamında ilginç mucizeler vardır. İskenderiye’den Bizans’a mısır götüren gemiler Myra’nın Andreaka limanına geldiklerinde Başpiskopos Aziz Nicholas her gemiden yüzer fıçı mısırın halkına verilmesini istemiştir. Gemiciler Nicholas’ın ruhani gücüne inandıklarından bunu kabul etmiş ve her gemiden yüzer fıçı mısırı şehir halkına vermişlerdir. Myralılar iki yıl boyunca yemişler, bir yığın mısır da arta kalmıştır. Gemilerde onun duasını aldıklarından kazasız belasız Bizans’a ulaşmışlardır.

 

Aziz Nicholas’ın mucizeleri anlatılmakla bitmez. Bunlardan birisine göre de; Bizans imparatorunun rüyasına girerek, idam edilecek bir askerin ölümünü önlemiştir.

 

Yoksul duruma düşen bir aileye üç kese altın vererek kızlarının evlenmelerini sağlamıştır. Belki de Noel’de hediye verilmesi buradan kaynaklanmıştır.

 

Bilinmeyen bir nedenle kasabın biri üç oğlunu öldürerek bir fıçının içerisine koyarak onları tuzlamıştır. Bunu duyan Nicholas o çocukları diriltmiştir.

Denizde kaybolanları, mallarını kaybedenleri bularak onları sevindirmiştir.

Kudüs’e giden gemiden düşerek boğulan bir gemiciyi diriltmiştir. Böylece gemicilerin kurtarıcısı olduğuna inanılmıştır.

Aziz Nichalos’ın ölümünden sonra törenle gömüldüğü mezarının üzerine bugün ayakta duran kilisesi yapılmıştır.

Myra’daki Aziz Nicholas kilisesinin nartheksindeki lahdinin kapağı sonraki yıllarda İtalyanlar tarafından kırılarak açılmıştır.

 

Kiliseyi1833-1837 yıllarında inceleyen Fransız mimar Charlas Texier lahdin kırılmasını, içerisindeki röliklerinin Bari’ye götürülmesini istemiştir. Lahtin kapağı kırılarak açıldığında ortaya mısır kokusu yayılmış, buna rağmen kemikleri alınıp ilahilerle bir gemiye yerleştirilmiştir. Söylentiye göre yolda gemicilerden birine görünen Aziz Nicholas ona şöyle demiştir:  “Korkma ben sizinle birlikteyim. Yirmi gün sonra Bari’de olacağım.”

 

Aziz Nicholas’ın kemikleri kutsal sayıldığından, araştırmacılar tarafından Venedik başta olmak üzere Avrupa ve Rusya’da olduğu ileri sürülmüştür. Özellikle Bari’deki “Bazilica di Santa Nikola” isimli kilisede ve Antalya Müzesi’nde Aziz Nicholas’nın rölikleri bulunmaktadır. Ayrıca yaşamıyla ve mucizeleriyle ilgili çok sayıda ikonası yapılmıştır.

 

Yılbaşı kutlamalarında Noel Baba olarak isminin geçmesi ilk kez Almanya’da gerçekleşmiş, ardından dinde reform yapan kiliseler tarafından benimsenmiştir. Yılbaşı kutlamalarında ışık ve çeşitli süslerle bezenen Noel ağacı inancının kökeninin ise putperestlerin benimsediği ağaca tapınma düşüncesinden kaynaklandığı ileri sürülmüştür. Özellikle İskandinav ülkelerinde şeytanı korkutup kaçırmak veya kuşlara bir barınak sağlama isteğinin de bunda payı vardır. Bu inancın kaçınılmaz bir sonucu olarak Noel ağacının süslenmesi gelenekselleşmiştir. Başlangıçta Noel ağacına hamursuz ekmekler, çörekler asılmış, sonra da bunun yerini çeşitli süsler, ışıklar, mumlar ve aile bireylerine verilecek hediyeler almıştır.

 

 

 

 



Bu yazı 437 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YUKARI