Mer­kez Ban­ka­sı enf­las­yon tah­mi­ni yüzde 100 yu­ka­rı doğru re­vi­ze et­ti­ği top­lan­tı­da yine ‘cek cak’ların göl­ge­sin­de ‘bi­zim­le ne il­gi­si var’ oyu­nu­nu oy­na­ma­ya devam etti. Son açık­la­nan enf­las­yon ra­po­ru o kadar iyim­ser tah­min­ler­le ve ger­çe­ği çar­pı­tan ya da eksik ge­rek­çe­ler­le do­na­tıl­mış ki izaha muh­taç.

İşte bu iza­hın ek­sik­li­ğin­den olsa gerek Mer­kez Ban­ka­sı Baş­ka­nı Prof. Dr. Şahap Kav­cı­oğ­lu, her­ke­sin tar­tış­ma­sı için yeni bir konu or­ta­ya attı. Li­ra­laş­ma st­ra­te­ji­si… Duyan kimse an­la­ma­dı ama laf ka­la­ba­lı­ğı­nın göl­ge­sin­de TL’yi tek­rar iti­bar­lı para yap­mak­tan bah­set­ti­ği­ni özet­le söy­le­mek müm­kün.

Bunu nasıl ya­pa­cak­la­rı­na dair somut bir yol ha­ri­ta­sı açık­la­dı der­sem yan­lış olur. Çünkü bu sizin te­men­ni­le­ri­niz­le olu­şa­cak bir durum değil. Hele ki faiz oran­la­rın­dan enf­las­yo­na kadar hiç­bir ve­ri­niz ha­ya­tın ger­çek­le­ri­ni yan­sıt­maz­ken…

Sa­de­ce TL’nin enf­las­yon re­viz­yo­nu üze­rin­de tah­min­le­re göre yüzde 100 enf­las­yon yıp­ran­ma­sı­na mu­ha­tap ola­ca­ğı­nı açık­la­dık­tan sonra, li­ra­laş­ma diye or­ta­ya çıkıp, sür­dü­rü­le­bi­lir fiyat is­tik­ra­rı­nın sağ­la­na­ca­ğı­na dair inan­cı­nı­zı or­ta­ya ko­yu­yor­sa­nız sa­de­ce komik du­ru­ma dü­şer­si­niz.

Peki yine bir an için Mer­kez Ban­ka­sı Baş­ka­nı’nın söy­lem­le­ri­nin bir te­men­ni ya da algı yö­net­me­ye ça­lış­mak ol­du­ğu­nu değil de, bir eko­no­mi po­li­ti­ka­sı­nın ya da yak­la­şı­mı­nın ver­di­ği­ni inanç ol­du­ğu­nu kabul ede­lim.

Me­se­la bir çır­pı­da tüm kamu iha­le­le­ri­ni TL ba­zın­da yap­ma­ya dö­ne­cek­ler mi? Hatta bu da yet­mez. Kul­lan kul­lan­ma, geç geçme cin­sin­den adına proje de­ni­len müş­te­ri ga­ran­ti­li ucu­be­ler söz ko­nu­su.

Bun­lar pan­de­mi­de bile ala­cak­la­rın­dan vaz­geç­me­di­ler. Me­se­la on­la­rın tüm an­laş­ma­la­rı­nı TL’ye çe­vi­rip, kur ris­ki­ni ülke adına or­ta­dan kal­dı­ra­cak­lar mı? Hatta en sev­dik­le­ri sek­tö­re dö­ne­lim.

Emlak sek­tö­rün­de fi­yat­la­rın TL ba­zın­da ve­ril­me­si­ni, AVM’lerde kurun esas alı­na­rak kira be­lir­len­me­me­si­ni sağ­la­ya­bi­le­cek­ler mi? Re­zerv mak­yaj­la­dık­la­rı swap an­laş­ma­la­rın­da iki ülke para bi­ri­mi­nin çı­pa­sı­nın dolar ol­ma­sı­nın önüne ge­çe­bi­le­cek­ler mi?

Siz de inan­ma­dı­nız değil mi? Çünkü söy­le­mek değil yap­mak ge­re­ki­yor. Söy­le­mi­niz­le ey­le­mi­niz tut­mu­yor­sa, sa­ba­ha kadar ko­nuş­sa­nız da sonuç de­ğiş­mez. Şimdi di­ye­cek­si­niz tüm bun­la­rı Mer­kez Ban­ka­sı tek ba­şı­na ya­pa­bi­lir mi?

Zaten çe­liş­ki de bu­ra­da baş­lı­yor. Mer­kez Ban­ka­sı eko­no­mi po­li­ti­ka­la­rı ışı­ğın­da den­ge­le­rin sağ­lık­lı ola­rak ku­ru­la­bil­me­si­ni ve pi­ya­sa­la­rın den­ge­de kal­ma­sı­nı sağ­la­mak, bu yolla da he­def­le­nen eko­no­mi po­li­ti­ka­sı­nın ama­cı­na ulaş­ma­sı­nı temin et­mek­ten öteye bir görev ya­pa­maz.

İhra­cat he­def­le­yip gazı, ener­ji­yi kesen, para ge­ti­ril­me­si­ni is­te­yip ge­ti­ri­len pa­ra­ya el koyan, in­san­la­ra aba al­tın­dan sopa gös­te­re­rek dolar borç­lu­su olan­la­ra TL’ye dön­me­si­ni öne­ren bir yak­la­şım­la, yani po­li­si­ye ted­bir­ler­le li­ra­laş­ma­yı sağ­la­ya­maz­sı­nız.

Ama bu tav­rı­nız­la ül­ke­yi do­lar­sız­laş­tı­ra­bi­lir, ih­ra­cat­çı­yı yurt­dı­şı­na ka­çı­ra­bi­lir, ha­yal­ler di­ya­rın­da ge­zer­ken TL’yi 2. Dünya Sa­va­şı son­ra­sın­da Al­man­lar’ın yap­tı­ğı gibi duvar kâ­ğı­dı ha­li­ne dö­nüş­tü­re­bi­lir­si­niz.

Lira nasıl iti­bar ka­za­nır? Ön­ce­lik­le ger­çek­çi bir eko­no­mi po­li­ti­ka­sı uy­gu­la­yıp, ic­ra­at­la­rı­nız­da da TL’yi öne çı­ka­rır­sa­nız. Yeter mi? Yet­mez… İti­ba­rı ne­re­de öl­çe­cek­si­niz bi­li­yor mu­su­nuz?

Cüz­dan ile cep ara­sın­da… Şayet bu ül­ke­de ya­şa­yan­lar dö­vi­zi cüz­da­nın­da TL’yi ce­bin­de gez­di­ri­yor­sa, söy­le­mek­ten daha ciddi işler yap­ma­lı­sı­nız de­mek­tir.