Bir ülke eko­no­mi­si dü­şü­nün ki, bir ta­raf­ta ba­şa­rı söy­lem­le­ri ve güç­lü­lük ni­da­la­rı or­ta­ya atıl­sın, öbür ta­raf­ta, nü­fu­su­nun dört­te biri sos­yal yar­dım alsın. Aile ve Sos­yal Hiz­met­ler Ba­kan­lı­ğı’nın 2023 ra­po­ru­na göre ül­ke­de sos­yal yar­dım alan­la­rın oranı yak­la­şık 20 mil­yo­na ulaş­tı.

Pa­ra­sal boyut da yük­se­li­yor. Yine ra­po­ra göre 2018 yı­lın­da top­lam bu alana ya­pı­lan ödeme 43 mil­yar TL iken, 2023 sonu iti­ba­riy­le rakam, 306 mil­yar TL’ye yük­sel­di. İşin için­de gıda yar­dım­la­rın­dan elekt­rik yar­dım­la­rı­na kadar geniş bir yel­pa­ze­de des­tek­ler söz ko­nu­su.

Ön­ce­lik­le ra­kam­la­rın da yar­dım alan­la­rın da sa­yı­sı­nın sü­rek­li yük­sel­me­si, bize de­za­van­taj­lı ki­şi­le­re sahip çı­kıl­ma­sı­nı değil, sis­te­ma­tik ve yük­se­len bir oran­da fa­kir­leş­me­yi an­la­tı­yor. Buna kredi ve kredi kar­tıy­la ha­ya­tı­nı idame et­ti­ren­le­ri de ek­ler­sek, konu dra­ma­tik nok­ta­la­ra ula­şı­yor.

Bir diğer kri­tik veri ise genç­ler­le il­gi­li. Ne eği­tim­de ne iş ha­ya­tın­da bu­lun­ma­yan genç­ler ise 2 mil­yon 525 bin kişi oldu. Bence yine de iyim­ser bir oran. Çünkü aynı za­man­da baş­vu­ru­lar­la tu­tu­la­bi­len na­bız­dan bah­se­di­yo­ruz. Bir de hiç sesi çık­ma­yan­la­rı dü­şü­nür­se­niz, daha yük­sek oran­lar­dan söz et­me­nin müm­kün ol­du­ğu açık.

Av­ru­pa or­ta­la­ma­sı­nın bunun yüzde 9,4 ol­du­ğu­nu dü­şü­nür­sek, ara­da­ki far­kın res­min ra­kam­la­ra göre bile ge­le­ce­ğin eko­no­mi­si ve re­ka­be­ti açı­sın­dan da bize alarm ver­di­ği­ni söy­le­mek müm­kün hale ge­li­yor.

Av­ru­pa or­ta­la­ma­sı yüzde 5 ci­va­rın­da ge­zi­nen as­ga­ri üc­ret­le ça­lı­şan­la­rın, ül­ke­miz­de iki ça­lı­şan­dan biri ol­ma­sın­dan, emek­li­le­rin açlık se­vi­ye­si­ne bile ulaş­ma­dı­ğı ger­çe­ği­ni de ek­ler­sek, zen­gin­leş­tik ve 13 bin 110 dolar kişi ba­şı­na ge­li­ri ya­ka­la­dık ni­da­la­rı için­de büyük bir se­fa­let önü­mü­ze ge­li­yor.

Te­mel­de bu so­run­lar aşı­la­bi­lir mi? El­bet­te aşı­la­bi­lir. Fakat hep­sin­den önem­li­si ön­ce­lik­le hayal dün­ya­sın­dan uya­nıp, ger­çek­le­ri­niz­le yüz­leş­me­niz ge­re­kir. Dö­ne­lim iş­let­me­le­ri­ni­ze… Du­ru­mun orada da çok fark­lı ol­du­ğu­nu söy­le­mek müm­kün değil.

Sü­rek­li kredi ve teş­vik me­ka­niz­ma­sıy­la ayak­ta kal­ma­ya ça­lı­şan, hol­ding­le­ri­niz, Av­ru­pa’nın orta bü­yük­lük­te­ki iş­let­me­le­ri­ne denk gelen ya­pı­sıy­la yüz­leş­me­yecek miyiz? Ban­ka­cı­lı­ğı­mı­za ba­ka­lım. Orada da ser­ma­ye bü­yük­lük­le­ri açı­sın­dan çok büyük bir fark yok.

Tüm bu an­lat­tık­la­rım­dan otu­rup ka­ra­lar bağ­la­ya­lım an­la­mı çık­ma­sın. Ama artık ka­sa­ba si­ya­set­çi­li­ğin­den kur­tu­lup, ger­çek­ler­le yüz­le­şip, çözüm odak­lı eko­no­mi po­li­ti­ka­la­rı ko­nuş­ma­nın, eko­no­mi­nin sa­de­ce ra­kam­lar­dan iba­ret ol­ma­dı­ğı­nın far­kı­na var­ma­nın ve plan­la­ma ya­pa­rak yol al­ma­nın öne­mi­ni an­la­mak du­ru­mun­da­yız.

Sağ­lık­lı bir nota oluş­tu­rur­sak el­bet­te çözüm var. Ama bu se­çim­den se­çi­me koşan ya­pı­sıy­la, si­ya­se­tin kendi gün­de­mi­ni ül­ke­nin bir nu­ma­ra­lı me­se­le­si sa­yar­ken, va­tan­da­şı se­çi­me kadar idare edi­lecek unsur ola­rak gören ya­pı­sı de­ğiş­me­dik­çe sonuç de­ğiş­me­ye­cek­tir.

Bu yapı içe­ri­sin­de ya­şa­dık­la­rı­mız kader değil seçim olu­yor. Se­çi­mi­ni­zi çö­züm­den yana kul­la­nı­yor­sa­nız ken­di­ni­zi, duy­gu­lar­dan yana kul­la­nı­yor­sa­nız si­ya­set­çi­le­ri din­le­yin.