Ül­ke­ler özel gün­le­ri­ni, de­ğer­le­ri­ni, ulu­sal bay­ram­lar­nı coş­kuy­la kut­lar­lar. Her ül­ke­nin ken­di­le­ri­ne özgü, an­lam­lı bay­ram­la­rı var­dır. Türk­le­rin­de coş­kuy­la kut­la­dı­ğı ve her biri ayrı ayrı an­lam­lar ta­şı­yan milli bay­ram­la­rı var­dır. O bay­ram­la­rın ru­hu­nu, ne­den­le­ri­ni kav­ra­ya­bil­mek için; her şey­den önce tarih, si­ya­set ve top­lum­sal kül­tü­re sahip olun­ma­lı­dır.

Milli bay­ram­la­rı­mız içe­ri­sin­de 19 Mayıs Genç­lik ve Spor Bay­ra­mı­nın ken­di­ne özgü yeri ve an­la­mı var­dır. Ata­türk’ün 19 Mayıs 1919’da Sam­sun’a her şeyi göze ala­rak, kur­ta­rı­cı ola­rak git­me­si bir ba­kı­ma cum­hu­ri­ye­tin baş­lan­gı­cı­dır.

II. Vi­ya­na boz­gu­nu­nın ar­dın­dan ye­nil­gi­ler bir­bi­ri­ni izl­miş, II. Ab­dül­ha­mit dö­ne­min­de büyük bo­yut­lar­da eri­yen top­rak ka­yıp­la­rı, İtti­hat­çı­la­rın yan­lış si­ya­se­tiy­le içe­ri­si­ne dü­şü­len I. Dünya Sa­va­şı ye­nil­gi­si, ger­çek­te bir ailem­si­den başka bir şey ol­ma­yan Os­man­lı­nın so­nu­nu ge­tir­miş­tir. Ata­türk’ün em­per­ya­liz­me karşı tam ba­ğı­sız­lık ha­re­ke­ti­ni Sam­sun’da baş­lat­ma­sı; İngi­liz­le­rin elin­de kukla ko­nu­mun­da­ki ta­lih­siz veya ça­re­siz Vah­det­tin’in de so­nu­nun baş­lan­gı­cı ol­muş­tur. Yıl­lar­dır sa­va­şan, yok­sul­la­şan, va­rı­nı yo­ğu­nu kay­be­den, top­rak­la­rı işgal edil­miş Ana­do­lu in­sa­nı­nın ayağa kal­dı­rıl­ma­sı­nın baş­lan­gı­cı­dır; 19 Mayıs…

Ata­türk Nutku’nun ilk say­fa­sın­da Sam­sun’da gör­dü­ğü man­za­ra­yı şöyle an­lat­mış­tır; “Os­man­lı Dev­le­ti’nin için­de bu­lun­du­ğu top­lu­luk genel sa­vaş­ta ye­nil­miş, şart­la­rı ağır bir ateş­kes an­laş­ma­sı im­za­la­mış, büyük sa­va­şın uzun yıl­la­rı bo­yun­ca mil­let yor­gun ve yok­sul du­rum­da. Mil­le­ti uzun bir sa­va­şa sü­rük­le­yen­ler ken­di­le­ri­nin kay­gı­sı­na dü­şe­rek yurt­tan kaç­mış­lar. Vah­det­tin yal­nız­ca ken­di­ni ve yal­nız­ca tah­tı­nı ko­ru­ya­bi­le­ce­ği ça­re­ler ara­mak­ta, Damat Ferit Paşa baş­kan­lı­ğın­da­ki hü­kü­met güç­süz, onur­suz kor­kak, yal­nız­ca pa­di­şa­hın is­tek­le­ri­ne uymuş, onun­la bir­lik­te ken­di­ni ko­ru­ya­bi­le­ce­ği du­ru­ma boyun eğmiş…”

Ana­do­lu halkı iş­gal­den arta kalan top­rak­la­rı kur­ta­ra­bi­lecek bir önder arı­yor­du ki; O önder 19 Mayıs’ da Sam­sun’a çıkan Gazi Mus­ta­fa Kemal Ata­türk ol­muş­tur.

I. Dünya Sa­va­şı bo­yun­ca ül­ke­si­ni yö­ne­ten İngi­liz Baş­ba­ka­nı Lloyd Ge­or­ge’da Ata­türk'ten söz eder­ken “Onun gibi da­hi­ler dün­ya­ya yüz yılda bir gelir. O da ma­ale­sef Türk­le­re nasip oldu” sö­zü­nü bo­şu­na söy­le­me­miş­tir.

19 Mayıs’da baş­la­yan Türk­le­rin kur­tu­luş sa­va­şı ba­tı­nın em­per­ya­liz­mi­ne karşı koyan tam ba­ğım­sız­lık ha­re­ke­ti­dir. 19 Mayıs’ın ar­dın­dan Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti­nin ku­ru­lu­şu, bir­bi­ri­ni iz­le­yen dev­rim­ler, in­san­la­rı kasıp ka­vu­ran has­ta­lık­la­ra çare bu­lun­ma­sı, in­san­ca ya­şa­mak, ce­ha­let­le sa­vaş­mak gel­miş­tir.

Tarih bo­yun­ca ya­şan­mış hiç­bir ba­ğım­sız­lık gi­ri­şi­mi; Ata­türk’ün Sam­sun’da baş­lat­tı­ğı ha­re­ket kadar kur­ta­rı­cı ol­ma­mış­tır. Türk­ler ya­ban­cı bo­yun­du­ru­ğun­dan ve ma­ale­sef yurt içe­ri­sin­de­ki ha­in­ler­den bu ha­re­ket­le kur­ta­rıl­mış­tır. O yıl­lar­da Ana­do­lu işgal al­tın­day­ken kur­tu­lu­şun ça­re­le­ri ara­nı­yor­du. Ba­zı­la­rı İngi­liz­ler veya Ame­ri­ka­lı­lar ta­ra­fın­dan ko­run­mak is­ti­yor­du ve on­la­ra man­da­cı de­ni­li­yor­du.

Os­man­lı hü­kü­me­ti İngi­liz­le­rin gü­ven­li­ği­ni Ka­ra­de­niz’de sağ­la­mak için Sam­sun’a gön­der­di­ği Ata­türk ve ar­ka­daş­la­rı­na har­cı­rah ola­rak 1000 Os­man­lı Li­ra­sı ve­ril­miş­ti. Yakın ta­rih­ler­de bu olayı çar­pıt­ma­ya ça­lı­şan sözde ta­rih­çi ge­çi­nen­ler Ata­türk’ün 3000, ba­zı­la­rı da 40000 altın al­dı­ğı­nı yaz­mış­lar­dı. Oysa biraz ma­te­ma­tik bil­miş ol­sa­lar­dı; 40000 al­tı­nı ta­şı­mak için bir kam­yon ge­rek­ti­ği­ni an­lar­lar­dı.

Ata­türk’ü Sam­sun’a gön­de­ren Os­man­lı Hü­kü­me­ti kısa sü­re­de ya­nıl­dı­ğı­nı an­la­mış! Onu geri ça­ğır­mış­sa da is­te­ği­ne ula­şa­ma­mış­tı. Ata­türk peş peşe kong­re­ler top­la­mış ve Amas­ya Ta­mi­mi’ni ilan et­miş­ti. İngi­liz yö­ne­ti­min­de­ki Osman sa­ra­yı için artık iş işten geç­miş­ti…

19 Mayıs 1919 da baş­la­yan Türk’ün kur­tu­luş ha­re­ke­ti çok iyi bi­lin­me­li, bil­mek is­te­me­yen­le­re de an­la­tıl­ma­lı­dır. Bunun için­de Ata­türk’ün Nutku çok iyi okun­ma­lı, sonra da orada ne de­nil­mek is­ten­di­ği dü­şü­nül­me­li­dir.

Türk’ün gurur kay­na­ğı olan 19 Mayıs Genç­lik ve Spor Bay­ra­mı­nı top­ye­kün ve iç­ten­lik­le kut­la­ma­lı­yız..