Bo­?a­zi­çi’nde Kuz­gun­cuk’da göz­le­ri­ni dün­ya­ya açm?? biri ola­rak ya­?an­m?? baz? olay­la­r? unut­m?­yo­rum. An­la­??­lan küçük ya?­la­r?n bel­lek­le­ri çok güçlü olu­yor, an?­lar bir türlü si­lin­mi­yor. Ya­?a­d?k­la­r?­m?n ço­?u­nu yer ve ortam uygun ol­du­?un­da ya­y?n­la­mak­tan arta kal­m?­yo­rum.

Gör­dü­?üm ve unu­ta­ma­d?­??m olay­lar­dan bi­ri­si de içe­ri­si ça­re­siz in­san­lar­la dolu bir ge­mi­nin Kuz­gun­cuk’un önün­den ge­çe­rek Ka­ra­köy’e de­mir­le­me­si, orada gün­ler­ce kal­d?k­tan sonra gel­di­?i gibi ge­ri­ye git­me­si, son­ra­da Bo­?a­z?n ç?­k?­??n­da tor­pil­len­me­siy­di. Ara­dan geçen y?l­lar sonra Bo­?a­zi­çi ta­ri­hin­de ya­?an­m?? bu ac? olay­la il­gi­li pek çok ?ey oku­dum, ö?­ren­dim ve dü­?ün­düm. Yeri gel­mi?­ken in­san­l?k ta­ri­hin­de kara bir leke olan olay? siz­ler­le pay­la?­mak is­ti­yo­rum:

II. Dünya Sa­va­??’n?n Av­ru­pa’y? sar­d?­?? gün­ler­de ?rk­ç?­l?k ön plana ç?­ka­r?l­m??, Ya­hu­di­ler ba?ta olmak üzere baz? etnik gu­rup­lar or­ta­dan kal­d?­r?l­mak is­ten­mi?­ti. Al­man­ya’da Na­zi­le­rin Ya­hu­di soy­k?­r?­m?n­dan ka­ça­rak kur­tul­mak is­te­yen Ya­hu­di­ler çe­?it­li ça­re­le­re ba?­vur­mu?­lar­d?.

Can­la­r?­n? kur­tar­mak te­la­??­na dü?en Ya­hu­di­le­rin bütün amaç­la­r? yeni bir yurt ara­y?­?? içe­ri­sin­de Tür­ki­ye üze­rin­den Fi­lis­tin’e gi­de­bil­mek­ti. Bunun için­de baz? gu­rup­lar henüz Nazi i?­ga­li­ne u?­ra­ma­m?? olan Ro­man­ya’da top­lan­m??­lar, ken­di­le­ri­ni gö­tü­recek ge­mi­nin ara­y?­??­na ba?­la­m??­lar­d?. So­nun­da büyük pa­ra­lar ve­re­rek ara­d?k­la­r? ge­mi­yi bul­du­lar; 3 Ara­l?k 1941 günü ki­ra­la­d?k­la­r? Pa­na­ma band­ra­l?. 1887’de ?ngl­te­re’nin Ne­w­cast­le Ter­sa­ne­si’nde ya­p?l­m?? St­ru­ma ge­mi­siy­le Varna Li­ma­n?’ndan ?stan­bul’a do?ru de­ni­ze aç?l­d?­lar. Ayn? za­man­da ken­di­le­ri­ni göç­men ola­rak kabul edecek bir ülke ar?­yor­lar­d?. Gemi eski ve ba­k?m­s?z­d?, ancak ya­pa­cak­la­r? ba?ka ça­re­le­ri yoktu, o ge­mi­ye bile çok zor ko­?ul­lar­da büyük pa­ra­lar ve­re­rek bu­la­bil­mi?­ler­di. Bilet fi­yat­la­r? pa­ha­l?y­d?. Ancak 1000 dolar top­la­ya­bil­mi?­ler­di. Baz? aile­ler ço­cuk­la­r? ara­s?n­da seçim yap­mak zo­run­da bile kal­m??­t?. Nor­mal­de yal­n?z­ca 150 ki?i ala­cak ya?l? ge­mi­de Na­zi­ler­den ka­ça­bi­len Po­lon­ya, Bul­ga­ris­tan ve Ro­man­ya Ya­hu­di­le­rin­den olu?­mu? kad?n, çocuk, ya?l? 769 yolcu ve 10 mü­ret­te­bat bu­lu­nu­yor­du. Adeta bal?k is­ti­fi ?ek­lin­de zorlu ve s?­k?n­t?­l? geçen bir yol­cu­luk­tan üç gün sonra 15 Ocak günü St­ru­ma, ?stan­bul li­ma­n?­na ula­?a­bil­mi?­ti. Sorun bun­dan sonra ba?­la­m??­t?; Türk hü­kü­me­tin­den s?­??n­ma is­te­?in­de bu­lun­mu?­lar­d?. ?stan­bul’a büyük ümit­er­le gelen yol­cu­lar bek­le­me­dik­le­ri bir sürp­riz­le kar­??­la?­m??­lar­d?. 

Sa­va­??n en zorlu gün­le­rin­de ta­raf­s?z kal­ma­ya çaba gös­te­ren, sorun ç?­kar­mak is­te­me­yen Türk hü­kü­me­ti­nin ka­ra­r? göç­men kabul et­me­mek­ti. Bu ne­den­le St­ru­ma’daki yol­cu­la­r?n il­ti­ca istek ve ba?­vu­ru­la­r?­n? kabul et­me­di. Buna ra?­men in­sa­ni duy­gu­lar­la on­la­r? ba?ta geri gön­de­re­me­di. Yal­n?z­ca be? hafta bo­yun­ca li­man­da kal­ma­la­r?­na izin verdi. Bu süre içe­ri­sin­de ?ngil­te­re ile ba?­lan­t? ku­ra­rak yol­cu­la­r?n Fi­lis­tin’e göç­men ola­rak kabul edil­me­le­ri­ni is­te­diy­se de ?ngil­te­re Ba?­ba­ka­n? Churc­hill hü­kü­me­ti, man­da­s? al­t?n­da­ki Fi­lis­tin art?k doldu ge­rek­çe­siy­le bu is­te­?i kabul et­me­di. Yal­n?z­ca 16 ya­??n­da­ki ço­cuk­lar için bir ?ey­ler ya­pa­bi­li­riz den­diy­se de bunun da bir ya­ra­r? ol­ma­d?. Ge­mi­de 16 ya­??n­dan küçük ço­cuk­lar vard? ama onlar aile­le­rin­den nas?l ay?­la­cak­lar­d??

?ngil­te­re ve Tür­ki­ye’deki bas?n bu olay? geni? yönlü ola­rak ya­y?n­l?­yor­lar­d?.

St­ru­ma’da bek­le­yen­le­rin ge­mi­den ay­r?l­ma­la­r?­na izin ve­ril­mi­yor­du. ?stan­bul halk? Ka­ra­köy’e gelip ge­mi­nin gü­ver­te­le­rin­de­ki ça­re­siz in­san­la­ra bak­mak­la ye­ti­ni­yor­du. Hü­kü­me­tin neden böyle bir karar al­d?­?? uzun süre tar­t?­??l­m??­t?r. Büyük ola­s?­l?k­la sava? ?id­det­len­me­si ve Nazi Al­man­ya’s?n? kar­??­la­r?­na al­ma­mak bunun ne­de­ni ola­bi­lir­di. Oysa Ata­türk dö­ne­min­de Nazi Al­man­ya­s?’ndan kaçan bi­lim­sel ki­?i­le­re Tür­ki­ye kucak aç­m??­t?.

Li­man­da bek­le­yen St­ru­ma’da s?­k?n­t? ba?­la­m??­t?, has­ta­lar, ya?­l?­lar vard?. Türk K?­z?­lay’? ve ?stan­bul’daki Ya­hu­di Top­lu­mu ve halk elin­den gel­di­?in­ce on­la­ra yar­d?m­c? ol­ma­ya ça­l??­m??­t?. Ge­mi­nin gü­ver­te­sin­de­ki­ler­le r?h­t?m­da­ki­ler bir­bir­le­ri­ne el sal­la­mak­la ye­ti­ni­yor­lar­d?. Ay­r?­ca tek­nis­yen­ler de ge­mi­nin ar?­za­la­nan mo­tor­la­r?n­da­ki ar?­za­y? gi­der­me­ye ça­l?­??­yor­lar­d?.

Ya­p?­lan te­mas­lar sonuç ver­me­yin­ce; Türk hü­kü­me­ti St­ru­ma’y? be? haf­ta­dan fazla li­man­da tu­ta­ma­d? ve gel­di­?i Ka­ra­de­niz’e geri gön­der­me ka­ra­r?­n? aç?k­la­mak zo­run­da kal­m??­t?. Bun­dan sonra uygun hava ko­?ul­la­r?­n? bek­le­yen St­ru­ma Türk k?­la­vuz kap­tan­la­r?­n?n e?­li­?in­de geri dön­mek üzere li­man­dan ay­r?l­m??­t?. O gece ?ile aç?k­la­r?n­da pat­la­yan f?r­t?­na gece bo­yun­ca sür­mü? ve sa­ba­ha kar?? Bo­?a­z?n ç?­k?­??n­da büyük bir pat­la­ma du­yul­mu?­tu. Gemi tor­pil­le­ne­rek 760 yol­cu­suy­la bir­lik­te bat­m??­t?. St­ru­ma’dan yal­n?z­ca David isim­li 22 ya­??n­da bir Ya­hu­di kur­tu­la­b?l­mi?­ti. Dört ki­?iy­le bir­lik­te bir sala ç?k­ma­y? ba­?ar­m??­lar, ancak David d?­??n­da­ki­ler so­?u­?a da­ya­na­ma­y?p öl­mü?­ler­di. David’i de ?i­le­li ba­l?k­ç?­lar mo­tor­lar­la ge­le­rek kur­tar­m??­lar­d?.

St­ru­ma’y? uzun süre kimin tor­pil­le­di­?i tar­t?­??l­m??, Al­man­lar Rus­la­r?n, Rus­lar’da Al­man­la­r?n üze­ri­ne at­m??­lar­d?.Y?l­lar sonra Frank­furt Sav­c?­l?­??­n?n gö­rev­len­dir­di­?i bir Alman ara?­t?r­ma­c? ger­çe­?i or­ta­ya ç?­kar­m??­t?. Sta­lin’in Ka­ra­de­niz’deki kim­li­?i be­lir­siz ba­t?r­ma em­ri­ne uyan Te?­men Dej­nen­ko ko­mu­ta­s?n­da­ki SC 213 nu­ma­ra­l? bir Sov­yet de­ni­zal­t?­s? ver­di­?i sin­ya­le yan?t ala­ma­y?n­ca ge­mi­yi tor­pil­le­mi?­ti.