Değerli Üsküdarlılar, kıymetli basın mensupları,

Bugün burada, Osmanlı mimarisinin Üsküdar’ımızdaki önemli eserlerinden biri olan Valide Sultan Hamamı’nda yapılan çalışmalar hakkında kamuoyunu bilgilendirmek için toplanmış bulunuyoruz.

Günümüzde Mimar Sinan Çarşısı ismiyle bilinen Valide Sultan Hamamı,  Sultan 2. Selim’in eşi ve Sultan 3. Murat’ın annesi Nurbanu Valide Sultan tarafından, 1583 yılında Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Tarih boyunca yaşamış olduğu birçok ihmal, müdahale, yıkım ve tadilat süreçleri sonucunda günümüze ulaşmış olan yapı, özgün fonksiyonundan farklı olarak çarşı işlevi ile kullanılmaktayken, 2017 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırılmıştır.

Kamulaştırmadan sonra çarşı içinde faaliyet gösteren 29 kiracı ile yeniden kira sözleşmesi yapmayan Vakıflar Genel Müdürlüğü, bunun yerine yüksek miktarlarda ecrimisil talep etmiş ve 2020 yılının Eylül ayında kiracıları apar topar tahliye etmiştir. Burada, 40-50 yıldır vergisini ödemek suretiyle faaliyet gösteren 29 esnafın bu şekilde tahliye edilmiş olması, yaklaşık 200 ailenin ekonomik anlamda çöküşüne neden olmuştur. Bu süreçte, esnafımızın yaşadığı mağduriyet, Üsküdar halkının vicdanında bir yaradır.

Henüz daha bu sürecin toplumda yarattığı travma atlatılmamışken, bu defa, eski eser tescilli bu yapıda, aslı ile uzaktan yakından ilgisi olmayan ve yapının, doğal dokusunu bozan çalışmalar yürütülmektedir.

Vakıflar Genel Müdürlüğü ile imzaladığı, Restorasyon Karşılığı Uzun Süreli Kiralama Protokolü kapsamında, sözde restorasyon çalışmalarını yürüten Vakıf Katılım Bankası, buranın bir kısmını kütüphane, bir kısmını sergi salonu ve bir kısmını da butik banka şubesi olarak kullanacağını ilan etmiştir. Kamulaştırma yoluyla mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne geçen bu yapının, banka olarak kullanılacak olmasında hiçbir kamu yararı bulunmamaktadır.

Bugün burada, yakın geçmişte yaşanan bu gelişmeleri hatırlayarak, hafızalarımızı tazelemiş olsak da, asıl toplanma amacımız, konuşmama başlarken ifade ettiğim üzere, Mimar Sinan Çarşısı’nda gerçekleştirilen sözde restorasyon çalışmalarına ve hatalı uygulamalara dikkat çekmektir.

Geçmişte olduğu gibi, bugün yapılan çalışmalar sırasında da, tescilli eski eser yapının aslına uygun hareket edilmemektedir. Nitekim, yapıya sonradan ilave edilen ve günümüze kadar diş polikliniği olarak kullanılan iki katlı kaçak eklentinin yıkılmayarak muhafaza edildiği; tarihi kubbelerin farklı malzemelerle kaplandığı ve bu yapılırken, Osmanlı Hamamlarının büyük bölümünde bulunan ışıklıkların yok edildiği görülmektedir. Tarihi yapıya yalnızca dışarıdan bakıldığında dahi görülen bu vahim tablo, içeride yürütülen restorasyon çalışmaları hakkında bize fikir vermeye yeterlidir. Tarihi eserlere yapılan yanlış müdahalelerin geri dönüşü olmadığı gibi bunları yapanlar kamu vicdanını yaralayacak ve affedilmez sonuçlara imza atacaklardır.

Üsküdar’ın tarihi yapılarına, mimari eserlerine ve maneviyatına yönelen bu hatalı uygulamalara derhal son verilmelidir. Aksi halde, bu eserin korunması için her türlü hukuki yola başvuracağımızı ifade ederken, bu hususta mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğimizi de tüm yetkililerin ve kamuoyunun bilgisine saygılarımızla sunarız.